Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. „Gospodarka w synergii prawa gospodarczego, finansowego i prawnej ochrony środowiska”

W dniach 18-19 listopada 2021 roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona kwestiom wzajemnych powiązań oraz skutków regulacji dotyczących prawa gospodarczego, prawa finansowego oraz prawa ochrony środowiska. W niniejszej konferencji wzięli udział przedstawiciele uniwersytetów z pięciu państw – Czech (Uniwersytet Masaryka w Brnie oraz Uniwersytet Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach), Niemiec (Uniwersytet w Gießen), Polski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku), Słowacji (Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie) i Węgier (Uniwersytet Széchenyiego Istvána w Győr). 
 

Konferencja była jednym z działań naukowych realizowanych w ramach międzynarodowego projektu naukowego, wspieranego przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu „Doskonała nauka”.

 

Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Konferencji był prof. dr hab. Andrzej Powałowski. Funkcję zastępcy przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Konferencji pełniła dr Hanna Wolska. W skład Komitetu Organizacyjnego Konferencji weszli również: dr hab. Anna Dobaczewska, prof. UG; dr hab. Anna Jurkowska-Zeidler, prof. UG; dr hab. Maciej Nyka, prof. UG oraz mgr Joanna Kiraga. 

 

Ponadto członkami Komitetu Naukowego byli: prof. JUDr Marián Vrabko, CSc z Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie; doc JUDr Petr Mrkývka, PhD z Uniwersytetu Masaryka w Brnie; JUDr Gábor Hulkó, PhD z Uniwersytetu Széchenyiego Istvána w Győr; dr hab. Ewa Przeszło, prof. UŚ z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach; dr Michał Biliński z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz dr Magdalena Jaś-Nowopolska z Uniwersytetu w Gießen.
 

Konferencja rozpoczęła się od oficjalnego powitania jej uczestników przez Prodziekana ds. Kształcenia Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego dr hab. Małgorzatę Balwicką-Szczyrbę, prof. UG.

Pierwszy panel, pt. „Prawo dla biznesu oraz innowacyjnej, efektywnej i bezpiecznej gospodarki”, dotyczył założeń jakie prawo powinno spełniać, aby wspierać przedsiębiorców oraz cele realizowane przez gospodarkę. W trakcie tego panelu głos zabrali: doc. JUDr Petr Mrkývka, PhD z Uniwersytetu Masaryka w Brnie; dr hab. Henryk Nowicki, prof. UMK z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu; Assoc. prof. Gábor Hulkó, PhD z Uniwersytetu Széchenyiego Istvána w Győr; dr Péter Király z Uniwersytetu Széchenyiego Istvána w Győr; dr Michał Krzykowski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; mgr Jakub Plebański z Uniwersytetu Gdańskiego oraz mgr Piotr Gajewski z Uniwersytetu Gdańskiego.

 

Panel został otwarty przez prof. dr. hab. Andrzej Powałowskiego, który wprowadził uczestników w problematykę założeń synergii gospodarki, wskazując na konieczność zapewnienia efektywności ekonomicznej po stronie podmiotów działających w gospodarce, jednocześnie akcentując aspekty ochrony środowiska.

 

Doc. JUDr Petr Mrkývka, PhD w swoim wystąpieniu „Synergizm w regulacji publicznej działalności finansowej” wskazał, że dotychczasowo zjawisko synergizmu rzadko było zauważane w naukach prawnych, a w szczególności nie dostrzegano wzajemnego oddziaływania na siebie różnych gałęzi prawa. W trakcie tego referatu został przedstawiony podział synergii w regulacji publicznej działalności finansowej na synergię wewnętrzną, czyli regulacje nienaruszające stabilności waluty i zabezpieczające środki finansowe dla sektora publicznego oraz synergię zewnętrzną, czyli nienaruszanie przez publiczną działalność finansową interesów chronionych przez inne gałęzie prawa.

 

Dr hab. Henryk Nowicki, prof. UMK w swoim wystąpieniu „Zamówienia publiczne narzędziem do innowacyjnego rozwoju gospodarki” wskazał, że Unia Europejska wspiera zmiany gospodarki o charakterze innowacyjnym. Autor referatu podkreślił wagę i korzyści gospodarcze związane z uzyskaniem tzw. efektu pozazakupowego w zamówieniach publicznych.

Assoc. prof. Dr. Gábor Hulkó, PhD w swoim referacie „Legal regulation and state aid systems backing up safe economic environment and economic recovery regarding the coronavirus crisis in Hungary” przedstawił węgierskie rozwiązania dotyczące ochrony i odbudowy gospodarki Węgier w związku z trwającą pandemią, a w szczególności przybliżył planowane mechanizmy pomocowe, grupy beneficjentów pomocy oraz cele przyznawanej pomocy.
 

Dr Péter Király przedstawił referat „Central bank digital currency through the lens of financial law”, w którym poruszył wpływ fintechów na procesu odchodzenia od korzystania z gotówkowych środków pieniężnych przez społeczeństwo. Jak wspomniano w referacie, upowszechnienie się fintechów może naruszyć relację pomiędzy gospodarką a bankami centralnymi. Zdaniem prelegenta receptą na ten problem mogą stać się cyfrowe waluty banków centralnych, możliwe do zastosowania w polityce finansowej.
 

Dr Michał Krzykowski wygłosił wystąpienie „Ochrona transgranicznych inwestycji energetycznych na tle orzecznictwa TSUE - sprawa Achmea i Komstroy”, w którym przedstawił dorobek orzeczniczy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie rozpatrywania przez trybunały arbitrażowe spraw dotyczących odszkodowań dla inwestorów za zmiany w prawie zmieniające warunki prowadzenia inwestycji energetycznych. Zdaniem TSUE rozpatrywanie takich spraw przez trybunały arbitrażowe jest niezgodne z prawem unijnym. Taką konstatację TSUE wysuwa zarówno wobec dwustronnych, jak i wielostronnych konwencji oddających sprawy do rozpatrzenia przez trybunały arbitrażowe.
 

Mgr Jakub Plebański w wystąpieniu „Naruszenie zasady prawidłowej legislacji jako przyczyna kryzysu lądowej energetyki wiatrowej w Polsce” przedstawił skutki naruszenia zasady prawidłowej legislacji w przepisach ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, oraz poszczególne aspekty zasady prawidłowej legislacji, które zostały naruszone. Przedstawiono mankamenty poszczególnych przepisów tej ustawy oraz skalę negatywnego wpływu tych przepisów na rozwój lądowej energetyki wiatrowej.
 

Mgr Piotr Gajewski przedstawił referat „Sytuacja prawnopodatkowa wytwórców energii elektrycznej z lądowych elektrowni wiatrowych”, który dotyczył problemów wytwórców energii elektrycznej na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przybliżono problem dokonywania odpisów amortyzacyjnych od elektrowni wiatrowych oraz historię problematyki opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości.
 

Kolejny blok tematyczny obejmował dyskusję nad wyzwaniami dotyczącymi osiągania zamierzonych przez organy władzy publicznej celów pozaekonomicznych w finansowaniu gospodarki. W tej części głos zabrali: doc. JUDr Miroslav Štrkolec PhD. oraz JUDr Adrián Popovič PhD z Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach; JUDr Anna Vartašová PhD oraz JUDr Jozef Sábo PhD z Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach; JUDr Johan Schweigl, PhD z Uniwersytetu Masaryka w Brnie; mgr Nikol Neveccrelova z Uniwersytetu Masaryka w Brnie; mgr Romana Buzková z Uniwersytetu Masaryka w Brnie; dr Michał Biliński z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie; dr Magdalena Jaś-Nowopolska z Uniwersytetu w Gießen oraz dr Małgorzata Wróblewska z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku.
 

Panel otworzyła dr hab. Anna Jurkowska-Zeidler, prof. UG, która we wprowadzeniu do tego panelu poruszyła kwestię zrównoważonego rozwoju na przykładzie Uniwersytetu Gdańskiego, a także wskazała ważną rolę Uniwersytetu Gdańskiego w badaniach dotyczących zrównoważonego rozwoju, takich jak gospodarka morska, prawo morskie, badania środowiska morskiego oraz ochronę środowiska morskiego.
 

Doc. JUDr. Miroslav Štrkolec PhD oraz JUDr Adrián Popovič PhD w swoim wystąpieniu „Financing the green economy in the context of the Recovery and Resilience Plan in Slovakia” przybliżyli plan odbudowy gospodarki Słowacji po pandemii. W szczególności wskazano cele, które rząd Słowacji zamierza osiągnąć oraz mechanizm wypłat poszczególnych elementów pomocy publicznej.
 

Anna Vartašová PhD oraz JUDr Jozef Sábo PhD wygłosili referat „Fiscal aspects of environmental protection at municipal level in Slovakia”, który dotyczył zadań jednostek samorządu terytorialnego na Słowacji w zakresie ochrony środowiska, w szczególności w aspekcie zasad wynikających z samorządności tych jednostek oraz zadań wynikających z obowiązków administrowania zawartych w przepisach prawa. Ponadto przybliżono mechanizmy pobierania przez jednostki samorządu terytorialnego środków pieniężnych na realizację poszczególnych zadań, a także bieżące problemy w wykonywaniu tychże zadań.
 

Kolejne wystąpienie „The ECB's Asset Purchase Programmes as Answers to Crises” wygłosił JUDr Johan Schweigl, PhD, który poruszył kwestię reakcji Europejskiego Banku Centralnego na kryzys pandemiczny. W szczególności wskazano działania jakie Europejski Bank Centralny podjął w związku z ochroną Unii Europejskiej przed kryzysem ekonomicznym związanym z pandemią. Wśród działań zaradczych wskazano między innymi stabilizację rynku, ochronę zasobów kredytowych czy neutralizację ryzyka wpływającego na inflację.
 

Mgr Nikol Neveccrelova wygłosiła referat o unijnych mechanizmach antycovidowych, a w szczególności o założeniach, konstrukcji oraz celach Europejskiego Mechanizmu Stabilności oraz jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.
 

Mgr Romana Buzková w wystąpieniu „A recovery plan for Europe” poruszyła kwestię Europejskiego Panu Odbudowy, wyjaśniając wpływ budżetu Unii Europejskiej na sytuację makroekonomiczną oraz wskazując nowe priorytety oaz cele, które zrealizowane zostaną za pomocą nowego budżetu Unii Europejskiej.
 

Dr Michał Biliński wygłosił referat „Branża gier elektronicznych jako jedno z wyzwań współczesnego prawa hazardowego”, w którym poruszył problemy wynikające z braku harmonizacji prawa hazardowego na szczeblu prawa Unii Europejskiej, uwzględniając przy tym brak harmonizacji samej definicji hazardu. Ponadto przedstawiono problematykę sportu elektronicznego, a w szczególności mechanizmu lootboxowego oraz skin bettingu w polskim porządku prawnym.
 

Kolejne wystąpienie „Obowiązki redukcji emisji w Republice Federalnej Niemiec w świetle orzecznictwa” wygłosiła dr Magdalena Jaś-Nowopolska. Autorka nawiązała do wyroku TSUE dotyczącego naruszenia przez Niemcy limitów emisji dwutlenku azotu oraz reperkusji tego orzeczenia dla niemieckiej polityki klimatycznej. Ponadto przytoczono uchwałę Federalnego Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą niezgodności ustawy o ochronie klimatu z niemiecką konstytucją, w zakresie gwałtowanych obniżeń redukcji gazów cieplarnianych, które spowodowałyby naruszenia wolności we wszelkich sferach życia.
 

Ostatni referat tego panelu „Czyste powietrze jako warunek poboru opłaty miejscowej” wygłosiła dr Małgorzata Wróblewska, w którym wskazała na konstrukcję opłaty miejscowej oraz naruszenia zasady określoności prawa daninowego w przepisach regulujących opłatę miejscową.
 

W dniu 19 listopada 2021 r. odbył się ostatni panel konferencji pt. „Ochrona środowiska: potrzeby, możliwości, środki oraz ich wsparcie prawne i finansowe”, który został otwarty przez prof. dr. hab. Andrzeja Powałowskiego. Podczas tego panelu głos zabrali: dr hab. Filip Grzegorczyk, prof. UEK z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie; dr Dominika Borsa z Uniwersytetu Széchenyiego Istvána w Győr; dr János Kálmán z Uniwersytetu Széchenyiego Istvána w Győr; doc. ing. Eva Tomášková, PhD z Uniwersytetu Masaryka w Brnie; dr Carsten Schirrmacher z Uniwersytetu w Gießen oraz prof. dr hab. Bartosz Rakoczy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
 

Dr hab. Filip Grzegorczyk, prof. UEK w swoim wystąpieniu „Carbon Border Adjustment Mechanism – przyczynek do dyskusji” poruszył kwestie nowych unijnych inicjatyw mających na celu przeciwdziałanie negatywnemu wpływowi na środowisko, takich jak: Europejski Zielony Ład, Prawo dla Klimatu oraz Fit for 55. Referat uwzględniał także problematykę zastąpienia dotychczasowego Europejskiego Systemu Handlu Emisjami nowym instrumentem- Carbon Border Adjustment Mechanism.
 

Dr Dominika Borsa wygłosiła referat „Possibilities of local tax legislation in Hungary in 2021”, w którym poruszyła kwestię modelu wprowadzania lokalnych podatków i opłat na Węgrzech, w szczególności historię rozwoju tego modelu, a także przykłady takich podatków jak lokalny podatek od przedsiębiorstw nakładany przez jednostki samorządu terytorialnego.

Dr János Kálmán wygłosił wystąpienie „Financial Stability. How can we define it and why does it matter?” dotyczące koncepcji stabilności fiskalnej, wskazując na zachowania państwa w celu utrzymania stabilności fiskalnej oraz skutki, jakie utrzymywanie stabilności finansowej wywiera na działanie państwa.
 

Doc. Ing. Eva Tomášková, Ph.D. przedstawiła wystąpienie „Participatory budgets for environmental protection”, w którym przedstawiła modele wprowadzania budżetów partycypacyjnych w czeskich miastach na przykładzie Pragi oraz Brna oraz wskazała na brak krajowych regulacji w tym zakresie w czeskim porządku prawnym.
 

Ostatnim wystąpieniem Konferencji był referat prof. dr. hab. Bartosza Rakoczego „Gospodarcze wykorzystanie wód w świetle ustawy Prawo wodne”, w którym została poruszona historia pojęcia gospodarowania wodami w przepisach regulujących prawo wodne oraz elementy uwzględniane w procesie gospodarowania wodami na przykładzie pozwolenia wodnoprawnego oraz żeglugi śródlądowej jako elementów gospodarczego wykorzystania wód.
 

Konferencja zakończyła się wykładem podsumowującym prof. dr. hab. Andrzeja Powałowksiego. W wystąpieniu (wypowiedzi) odniesiono się do najważniejszych tez przedstawionych podczas wydarzenia oraz zasygnalizowano kierunki współpracy w ramach planowanych na przyszłość projektów naukowych.