Projekt BLUE CRESCENT

BLUE CRESCENT: Zrównoważone Zarządzanie Morskim Obszarem Południowego Bałtyku. To projekt zorientowany na stworzenie warunków do powstania transgranicznych, morskich obszarów chronionych. Kierownikiem projektu po stronie Uniwersytetu Gdańskiego jest dr hab. Maciej Nyka, prof. UG.

Numer projektu: STHB.02.02-IP.01-0001/24

Okres realizacji działań projektowych: 1 września 2024 r. – 28 lutego 2026 r. (18 miesięcy)
 

Cele i zadania

Unijna strategia bioróżnorodności zakłada, że co najmniej 30% obszarów Unii Europejskiej zostanie objętych różnymi formami ochrony przyrody. Podobne wartości przyjmuje również Globalny Cel Różnorodności Biologicznej (SDG 3) oparty na Konwencji o różnorodności biologicznej. Aby pomóc w osiągnięciu poziomu co najmniej 30% powierzchni Morza Bałtyckiego pokrytego obszarami chronionymi, projekt ma na celu zwiększenie liczby morskich obszarów chronionych (MPA) na obszarze południowego Bałtyku. Konieczne jest połączenie istniejących, rozdrobnionych obszarów w jedną sieć obszarów chronionych, przy współpracy trzech zaangażowanych krajów – Polski, Szwecji i Litwy – w celu stworzenia spójnego, transgranicznego, jednorodnie zarządzanego obszaru chronionego.

Wyzwania i problemy

Istotnym problemem obszarów chronionych, zarówno na lądzie, jak i na morzu, jest brak spójności administracyjnej i brak koordynacji działań ochronnych między krajami. Granice administracyjne państw nie pokrywają się z granicami ekosystemów. W związku z tym często zdarza się, że ekosystem leżący między granicami państwowymi jest chroniony w pewien sposób w jednej, a drugi jest chroniony w innym rodzaju lub w ogóle takiej ochrony nie zapewnia. Ma to fatalne konsekwencje dla spójności takich ekosystemów i bezpieczeństwa występujących w nich gatunków (w tym gatunków wędrownych).

Działania i metodologia

Projekt BLUE CRESCENT promuje niebieską gospodarkę i zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych. W ramach projektu opracowana zostanie metodologia tworzenia transgranicznych obszarów chronionych na morzu, w tym identyfikacja wspólnych siedlisk chronionych, wyznaczenie celów ochrony oraz zgodność ram prawnych trzech zaangażowanych krajów. Zaangażowanie partnerów transgranicznych i społeczeństwa będzie miało kluczowe znaczenie w procesie tworzenia tych obszarów.

Oczekiwane rezultaty

Rezultatem projektu będzie wspólnie wypracowane rozwiązanie, które zostanie przedstawione i zaproponowane sieci instytucji odpowiedzialnych za planowanie przestrzenne obszarów morskich i ochronę środowiska morskiego na Litwie, w Polsce i w Szwecji. Ponadto w ramach projektu zostanie utworzona sieć czterech organizacji współpracujących ze sobą ponad granicami, promujących współpracę zgodnie z zasadą poczwórnej helisy.

Współpraca i synergia

Kluczowym elementem projektu będzie oparte na ekosystemie podejście do gospodarki morskiej, gromadzenia danych i badań. Współpraca z agencjami rządowymi, społecznościami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi i przemysłem będzie miała zasadnicze znaczenie dla zrozumienia ekologicznego i biologicznego znaczenia tego obszaru, co posłuży jako podstawa do zaangażowania zainteresowanych stron ze wszystkich krajów uczestniczących.

Długoterminowe korzyści

Utworzenie morskiego obszaru chronionego na granicy państw polskich, szwedzkich i litewskich zwiększy spójność ochrony obszarowej na Morzu Bałtyckim. Przygotuje również założenia do wprowadzenia nowoczesnego instrumentu ochrony środowiska morskiego, który będzie mógł być stosowany na Morzu Bałtyckim, a także w innych obszarach morskich. Projekt wesprze również kraje uczestniczące w realizacji celów unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej oraz realizacji celów dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (MSFD) oraz Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD). Wszystkie te instrumenty prawne promują transgraniczne skoordynowane planowanie przestrzenne w celu ochrony ekosystemów morskich.

Innowacyjność i wpływ

Innowacyjny charakter projektu polega na promowaniu zastosowania badań naukowych w praktyce i dostarczaniu skutecznej metodologii nowym grupom użytkowników w innych krajach. Projekt wpisuje się w strategię Komisji Europejskiej na rzecz zrównoważonej niebieskiej gospodarki oraz wytyczne HELCOM/VASAB dotyczące ochrony środowiska morskiego.

Partnerzy w projekcie:

Administracja Litewskich Mniejszych Obszarów Chronionych (Litwa) saugoma.lt/

Word Maritime University (Szwecja) www.wmu.se/

Klub Ekologiczny "Zvejone" (Litwa)

Uniwersytet Gdański (Polska)  www.ug.edu.pl

Wysokość dofinansowania:

Wartość projektu 159 504,00 EUR, z czego 50 000,00 EUR przypada na UG. Projekt jest dofinansowany w 80% przez Program Interreg South-Baltic.

Ze strony UG projekt prowadzony jest przez dr. hab. Macieja Nykę, prof. UG z Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego i Ochrony Środowiska (KPGPiOŚ) Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.